Тастаменты шляхты і мяшчан Беларусі другой паловы XVI ст.
(з актавых кніг Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі)

У зборніку прадстаўлены 116 дакументаў апошняй волі жыхароў Вялікага Княства Літоўскага, унесеных у актавыя кнігі гродскіх і земскіх судоў Берасцейскага, Віцебскага, Менскага, Новагародскага, Слонімскага паветаў, а таксама г. Магілёва за 1559—1600 гг.

Публікацыя тэксту тастаментаў суправаджаецца разгорнутымі асабовым і геаграфічным паказальнікамі, тлумачальным слоўнікам. Мова пераважнай большасці дакументаў — старабеларуская, некалькі тастаментаў напісаны на старапольскай мове.

Зборнік — вынік шматгадовай працы супрацоўнікаў аддзела старажытных актаў НГАБ: загадчыцы аддзела Вольгі Уладзіміраўны Бабковай, галоўнага архівіста Ірыны Міронаўны Бобер, галоўнага палеографа Альбіны Францаўны Аляксандравай. Навуковую рэдакцыю ажыццяўляў кандыдат гістарычных навук Аляксандр Барысавіч Доўнар.

Гл. зборнік дакументаў «Тастаменты шляхты і мяшчан Беларусі другой паловы XVI ст.» (з актавых кніг Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі) у фармаце *.pdf (10 Mb).

---

Тастаменты (завяшчанні) — унікальная па інфарматыўнасці гістарычная крыніца. Тастаменты адлюстроўваюць канфесійную прыналежнасць чалавека, яго маёмасны стан, склад сям’і, ступень адукаванасці. Яны выдатна ілюструюць стаўленне да жыцця і смерці, да сваіх родных, да пасмяротнай памяці. Менавіта тастаменты адносяцца да нешматлікай катэгорыі дакументаў, у якіх выразна гучыць голас тагачаснага чалавека. Пераважная большасць аўтараў прадстаўленых у зборніку дакументаў складалася з прадстаўнікоў сярэдняй шляхты – зямян, што валодалі невялікай маёмасцю, а таксама асоб вышэйшага стану, якія займалі розныя кіруючыя пасады і мелі важнае значэнне ў сістэме дзяржаўнага кіравання. Сярод тастатараў ёсць такія вядомыя асобы, як першая жонка канцлера ВКЛ Льва Сапегі – Дарота Фірлей, маці княжны Сафіі Слуцкай – Барбара Кішка, бацька мітрапаліта Іосіфа Вельяміна-Руцкага – Шчасны Вельямін-Руцкі, смаленскі ваявода Васіль Тышкевіч, слонімскі староста Міхал Валовіч, віцебскі гараднічы Багдан Янушкоўскі, князь Шчасны Свірскі, магілёўскі бурмістр Кузьма Есманавіч і многія іншыя.